W Polsce w okresie wrzesień 2012 – marzec 2013 odnotowano ponad 3800 interwencji związanych z tlenkiem węgla, w których było 2216 osób poszkodowanych i 91 ofiar śmiertelnych.

Straż Pożarna w Małopolsce w okresie od 1 października 2012 r. do 30 kwietnia 2013 r. interweniowała 758 razy w związku z zatruciami tlenkiem węgla, poszkodowane zostały 284 osoby, a 12 poniosło śmierć.

Jeśli chodzi o skalę powiatu to strażacy podejmowali działania związane z tlenkiem węgla od września ubiegłego roku aż do maja 2013 – łącznie 65 razy.

CO TO JEST TLENEK WĘGLA?

Tlenek węgla, zwany potocznie czadem, jest bezbarwnym i bezwonnym silnie trującym gazem. Powstaje w czasie procesu niepełnego spalania, które występuje przy niedostatku tlenu w otaczającej atmosferze.
Dostaje się do organizmu przez układ oddechowy, a następnie jest wchłaniany do krwiobiegu. Uniemożliwia prawidłowe rozprowadzenie tlenu we krwi, gdyż wiąże się z hemoglobiną ponad 200 razy szybciej niż tlen. 
Jeśli używasz węgla i drewna, dokonuj okresowych przeglądów drożności przewodów kominowych nie rzadziej niż raz na trzy miesiące. Gdy używamy gazu ziemnego czy oleju opałowego – nie rzadziej niż raz na pół roku. Zarządca budynku lub właściciel ma obowiązek m.in. przeglądu instalacji wentylacyjnej, nie rzadziej niż raz w roku.

JAKIE SĄ OBJAWY ZATRUCIA TLENKIEM WĘGLA ?

Ból głowy, ogólne zmęczenie, duszności, trudności z oddychaniem, oddech przyśpieszony, nieregularny, senność, nudności.
Osłabienie i znużenie, które czuje zaczadzony, a także zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia powodują, że jest on całkowicie bierny (nie ucieka z miejsca nagromadzenia trucizny), traci przytomność i – jeśli nikt nie przyjdzie mu z pomocą – umiera.

JAK  RATOWAĆ  ZACZADZONEGO ?

Należy zapewnić mu dopływ świeżego powietrza:

  1. jak najszybciej wynieś go na świeże powietrze (z zapewnieniem własnego bezpieczeństwa), jeśli zachodzi obawa zatrucia dla ratujących bezwzględnie natychmiast wezwać służby ratownicze,
  2. Rozluźnij mu ubranie – rozepnij pasek, guziki, ale nie rozbieraj go, gdyż nie można doprowadzić do jego przemarznięcia.
  3. Natychmiast otwórz okna i drzwi, by z pomieszczenia usunąć truciznę,

Jeśli po wyniesieniu na świeże powietrze zaczadzony nie oddycha, niezwłocznie przystąp do wykonania sztucznego oddychania i masażu serca. Wezwij służby ratownicze: pogotowie ratunkowe – tel. 999, straż pożarną – tel. 998 lub 112. CO  ZROBIĆ, ABY  BYĆ BEZPIECZNYM ?

  1. Zapewnij prawidłową wentylację pomieszczeń,
  2. Stosuj mikrowentylację okien i drzwi,
  3. Nigdy nie zasłaniaj kratek wentylacyjnych,
  4. Z pomocą fachowców dokonuj okresowych przeglądów komina, urządzeń grzewczych i instalacji wentylacyjnej,
  5. Nie spalaj niczego w zamkniętych pomieszczeniach, jeżeli nie są wentylowane, w tym głównie nie używaj kominka, piecyka gazowego lub innego pieca na paliwo stałe bez ciągłego dopływu powietrza,
  6. Zainstaluj czujki tlenku węgla w tej części domu, w której sypia twoja rodzina. To bardzo skuteczne urządzenia, które niejedno życie już uratowały. Tylko czujka pozwoli Ci stwierdzić obecność tlenku węgla. W sprzedaży oprócz czujek tlenku węgla są także urządzenia wykrywające jednocześnie tlenek węgla i inne groźne substancje.

BEZPIECZNE UŻYTKOWANIE KOMINÓW

  1. Zgodnie z  Art. 61. ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane  (Dz. U. nr 243 z 2010 r. poz. 1623 tekst jednolity – z późniejszymi zmianami), właściciel lub zarządca obiektu budowlanego ma obowiązek utrzymywać go w należytym stanie technicznym.
  2. Art. 62 ustawy Prawo budowlane nakłada na właściciela lub zarządcę obiektu budowlanego obowiązek  poddawania  budynku okresowej kontroli. Co najmniej raz w roku właściciel lub zarządca ma obowiązek zlecić kontrolę stanu technicznego przewodów kominowych, dymowych, spalinowych i wentylacyjnych. Kontrolę tę należy zlecić osobie posiadającej kwalifikacje mistrza w rzemiośle kominiarskim. Osoba dokonująca kontroli ma obowiązek potwierdzić kontrolę protokołem, w którym powinna opisać usterki i uchybienia, a właściciel lub zarządca ma obowiązek usunąć te usterki (Art. 70 ustawy Prawo budowlane).
  3. Obiekty budowlane podlegają również przepisom Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. nr 109 poz.719 z 2010 r.).
  4. § 34 cytowanego rozporządzenia nakłada obowiązek usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych  oraz wentylacyjnych, określa również częstotliwość dokonywania czyszczeń.
  5. Raz w miesiącu czyszczeniu należy poddawać przewody kominowe od palenisk zakładów żywienia zbiorowego.
  6. Co najmniej raz na 3 miesiące należy poddać czyszczeniu przewody kominowe od palenisk opalanych paliwem stałym.
  7. Co najmniej raz na 6 miesięcy należy czyścić przewody kominowe od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym.
  8. Przewody wentylacyjne należy poddawać czyszczeniu co najmniej raz w roku.
  9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji  z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. Nr 74 poz. 836 z 1999 r.) w § 19 mówi, ze naprawę i konserwację przewodów  kominowych dymowych, spalinowych i wentylacyjnych można powierzyć wyłącznie osobom posiadającym świadectwa kwalifikacyjne określone w odrębnych przepisach. Osobami posiadającymi takie kwalifikacje opisane w podstawie programowej kształcenia zawodowego (Dz. U 226 poz. 1650 z 2006 r.) są kominiarze. Dlatego nie próbujmy sami naprawiać i modyfikować przewodów kominowych, lecz zlecajmy te usługi do wykonania odpowiednim fachowcom. Natomiast jeśli chodzi o czyszczenie przewodów kominowych, można dokonywać tego samodzielnie w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych oraz w obiektach budowlanych budownictwa zagrodowego i letniskowego, co dopuszcza § 34 ust. 4 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów z dnia 7 czerwca 2010 r. (Dz.U. Nr 109, poz. 719). W innych budynkach powinni wykonywać te czynności fachowcy, posiadajacy odpowiednie kwalifikacje.
  10. Sankcje: Ustawa z dnia 20-05-1971 Kodeks wykroczeń w Art. 82 § 1 mówi „Kto … utrudnia okresowe czyszczenie komina lub nie dokonuje bez zwłoki naprawy uszkodzeń komina i wszelkich przewodów dymowych podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany”.
  11. Korporacja Kominiarzy Polskich, jako stowarzyszenie zawodowe zrzeszające mistrzów kominiarskich, już 20 lat prowadzi działania zmierzające do podniesienia bezpieczeństwa użytkowników urządzeń grzewczych i kominowych. Jednym z zadań statutowych Korporacji jest zapobieganie zatruciom i wybuchom gazu. Prowadzona przez członków Korporacji akcja uświadamiania społeczeństwa trwa przez cały rok kalendarzowy.

do pobrania: pismo komendy powiatowej straży pożarnej w oświęcimiu,  ulotka „nie dla czadu”